Regelmatig zullen we stukjes uit oude nieuwsbrieven en Jewel Heart Magazine voor het voetlicht brengen. Gewoon, omdat sommige stukken inhoudelijk de moeite waard zijn om te herhalen, een ander licht kunnen werpen op onderwerpen die op dit moment ‘hot’ zijn, of omdat ze simpelweg grappig zijn om weer terug te zien, met de ogen van nu.
In mei 2006 gaf Gelek Rimpoche in Tilburg, Utrecht, Den Bosch en Nijmegen onderricht over de zes paramita's, in het Nederlands perfecties of volmaaktheden. De paramita's vormen de rode draad in Shantideva's Bodhisattvacharyavatara. We laten de paramita's dan ook de revue passeren, zoals verwoord door Gelek Rimpoche.
De zes paramita's of perfecties zijn: vrijgevigheid, moraliteit, geduld, enthousiasme, meditatie en wijsheid. Zij zijn in de grond bedoeld om het individu te veranderen, om hun gewone manier van doen te veranderen. De paramita's werken niet noodzakelijk altijd positief uit, ze kunnen ook negatief uitwerken. Ze zijn een gereedschap; of je ze positief of negatief gebruikt, is afhankelijk van het individu. Hier zullen we vanuit een positief gezichtspunt praten. Het zijn de vaardigheden die je oefent totdat je verlicht wordt.
Vrijgevigheid
Wat betekent het om vrijgevigheid te beoefenen? Het minste wat we kunnen doen, is te proberen om onszelf het geschenk van vreugde en geluk te geven. Wat is ons lijden? Tegenwoordig is dat voornamelijk onze emotionele problemen. We maken dingen moeilijk voor onszelf, we raken als het ware beklemd, zo erg dat zelfs onze fysieke conditie ontwricht raakt. En als je jezelf niet helpt om te ontspannen, om uit deze pijniging te ontsnappen, wie zal je dan helpen? Denk daarover. Ga je op iemand anders vertrouwen om dit aan te pakken, je gedragend als een klein kind dat niet eens kan opstaan en lopen? Of ga je je als een volwassene gedragen? In dit opzicht is er geen verschil tussen ons normale en spirituele leven.
Dat is wat we het voorbereiden van het spirituele pad noemen. Vrijgevigheid aan jezelf moet tot stand komen door jezelf, voor jezelf. Dus ik zou je een oplossing willen aanreiken. Als je zegt 'Ik ga vrijgevig zijn voor mezelf, voor mijn behoefte aan spirituele en geestelijke geluk en vreugde.' dan is dat vrijgevigheid voor onszelf.
We kunnen denken: Als ik betrokken begin te raken bij ellendige zaken, dan zal ik lijden, dus ik moet mijzelf daarvan losmaken en deze lijdende wezens als gescheiden van mezelf zien. Ik ben superieur, zij zijn inferieur. Dat is een misverstand, verwarring. Ego geeft je dat. Je kan jezelf niet afzonderen en onder een glazen stolp leven. Je weet dat, speciaal hier in Nederland, de mensen erg ruimdenkend zijn. Jullie Hollanders worden verondersteld de meest liberale mensen ter wereld te zijn en liberale mensen schakelen de compassie niet uit. Dus, eerlijk gesproken, je kan niet wegrennen of jezelf onder een glazen stolp verbergen. Je moet dapper zijn, en kiezen voor liefde, niet voor afzondering.
Moraliteit
Een goede moraliteit hebben betekent een goed persoon zijn, een eerbiedwaardig persoon, gerespecteerd, betrouwbaar, een persoon met begrip die iedereen kan bewonderen, geloven, vertrouwen en waar je tegen op kunt kijken. Wanneer je een aardig persoon bent, vriendelijk en barmhartig, met bezorgdheid niet alleen voor jezelf, maar ook voor anderen en alle anderen, dan zullen mensen je aardig vinden, je respecteren. Wanneer je integer bent, dan zullen mensen je respecteren. En respect zal leiden tot aardig worden gevonden en tot liefde en bewondering. Die bewondering brengt vertrouwen en respect. En dat vertrouwen en respect kunnen vrede, harmonie en vreugde brengen.
Geduld
Geduld betekent hier niet alleen verdraagzaamheid. Het betekent je geest op een intelligente manier beschermen tegen jouw negatieve emoties. Geduld gaat verder dan alleen verdraagzaamheid. Het is ook waar dat je niet als deurmat kan fungeren voor andere mensen. Dat moet je en kan je niet doen. Kwaad worden door te denken dat andere mensen jou beledigen zal je niet beschermen tegen het fungeren als een deurmat. En, als mensen jou niet verdragen, is je terugtrekken ook niet een goede bescherming. Helemaal niet. Dat is afzondering, en daardoor zal je verder weg worden gesleept.
Wat doet geduld? Geduld zou je een idee moeten geven van verdraagzaamheid, van vriendelijkheid en mededogen. Wanneer mensen zien dat je een zorgende houding hebt, en mededogen voor anderen, dan zullen ze je in plaats van als deurmat gebruiken je als rolmodel gaan zien. De affectie, bewondering en respect van de mensen zijn door jou aangetrokken vanwege jouw intelligente geduld en jouw liefde en mededogen. Dat is hoe je beschermd wordt tegen het gebruikt worden als deurmat en hoe je een rolmodel wordt.
Enthousiasme
Wat ik jullie vandaag mee naar huis wil laten nemen is: wat je ook doet, doe het enthousiast. Doe niet iets terwijl je er niet in geïnteresseerd bent. Een halfhartige geest zal nooit in staat zijn om iets tot stand te brengen. Vroegere Tibetaanse leraren zeiden: 'Als je een tweepuntige naald gebruikt, zal je nooit enig kledingstuk kunnen stikken.' Waarom? Eén punt zal die kant opgaan en de andere punt de andere kant. Niet halfhartig zijn betekent: Gebruik geen twee punten. Vind een naald met één punt zodat je fatsoenlijk kunt stikken.
Dus vandaag wil ik dat jullie allemaal hartgrondig een besluit nemen: om jezelf te helpen, door jezelf en voor jezelf. Hoe kun je jezelf helpen? Door je negatieve emoties te verminderen, je negatieve daden, het kwetsen van andere mensen, te verminderen.
Concentratie
Heel belangrijk in ons leven is dat we in staat zijn om te focussen op wat we ook maar doen. Mensen die in staat zijn om te focussen op hun onderwerp, wat ook maar hun specialisatie is, werden succesvol in hun leven. Kijk naar hen: de musici, dichters, artiesten, artsen, verpleegkundigen of wie dan ook. Waar je mensen ziet die werkelijk gefocust zijn, daar zie je mensen die zeer succesvol zijn. Degenen die niet focussen, worden niet zo succesvol. We kunnen dat in het dagelijks leven zien. En als je iemand van deze grote artiesten kent, kijk naar hen, en zie hoezeer ze zich focussen op hun onderwerp. Vanuit dat gezichtspunt zul je weten hoe belangrijk het is.
Allen Ginsberg gaf in 1992 voor Jewel Heart Nederland drie benefietconcerten, onder andere in Nijmegen. Philip Glass bij Jewel Heart in Nijmegen 1996.
Ik had een aantal keer de gelegenheid om Allen Ginsberg gedichten te zien voorlezen, inclusief hier in Nijmegen. Wanneer je naar hem keek wanneer hij gedichten voorlas, dan zag je elke inch van zijn lichaam tegelijk met de woorden bewegen en dat maakt zijn poëzie succesvol. Ik was ook in de gelegenheid om Philip Glass piano te zien spelen. Totaal gefocust. Zelfs wanneer het dak naar beneden zou vallen en zijn hoofd zou raken, denk ik niet dat hij het zou merken. Zoveel focus stoppen zij erin, en dat maakt hen een succes. Concentratie is als een koning die de geest regeert.
Wijsheid
Wanneer je een sterk concentratievermogen hebt ontwikkeld, dan gebruik je dat om het zelf, de persoon, 'mij' te analyseren. Ik noem dat de 'onmogelijke Ik'. Waarom is dat 'Ik' onmogelijk? Omdat alles, wat er ook gebeurt, slechts voorwaarden en omstandigheden zijn. Dat wordt de onderling afhankelijke aard van het bestaan genoemd. Ons bestaan, het bestaan van waar we naar kijken als Ik, dat kostbare Ik, is in werkelijkheid gebonden aan voorwaarden, afhankelijk, niet solide, niet permanent, slechts komend wanneer de voorwaarden juist zijn, en verdwijnend als de voorwaarden niet juist zijn, en veranderend van moment tot moment. Ik, jij, wij bestaan allemaal als voorwaardelijk ontstaan. We zijn niet onvoorwaardelijk, wat we denken dat we zijn.
Door het opgebouwde concentratievermogen te gebruiken zullen we geleidelijk aan in staat zijn om de werkelijkheid van ons bestaan te zien. Door de ware werkelijkheid van het bestaan te zien, zullen onze dualistische visie, onze verwarring en ons lijden allemaal totaal wegtrekken.
Samengevat door Marianne Soeters
Een toewijding van Shantideva (uit H.3 van de Bodhisattvacharyavatara)
Moge ik een beschermer zijn voor hen die er geen hebben,
een gids voor alle reizigers op de weg.
Moge ik een brug zijn, een veerboot en een schip
voor allen die het water willen oversteken.Moge ik een eiland zijn voor hen die dat zoeken
en een lamp voor ieder die licht behoeft.
Moge ik een bed zijn voor wie zich ter ruste wil leggen
en een dienaar voor ieder die een dienaar nodig heeft.
Vertaling: Piet Soeters