Otto Spinner laat deze keer zijn gedachten gaan over de tweede van de zes perfecties: discipline. Tijdens een wandeling op het Kops Plateau moet hij zichzelf bij de les houden.
Ik ben vandaag op het Kops Plateau. Ik wandel hier tussen herinneringen: De placenta’s van mijn kinderen liggen hier begraven. Mijn huwelijk is hier beëindigd. Ik heb hier paaseitjes verstopt en gevliegerd, in bomen geklommen. Ik heb hier actie gevoerd tegen ‘de baron’ toen die besloot om hier villa’s te bouwen. Het is gelukkig een tamelijk ruig stukje natuur gebleven, wat in elk jaargetijde mooi van kleur verschiet. Het is een konijnenparadijsje, wanneer de loslopende honden tenminste door hun baasjes mee naar huis zijn genomen. Het ruikt op deze warme zomerdag heerlijk naar lindebloesem.
Ik loop een beetje te piekeren over de zes perfecties, de paramita’s. Na ‘vrijgevigheid’ wordt als tweede perfectie ‘discipline’ genoemd. Dat doet me denken aan mijn vader. Dat was een zeer gedisciplineerd persoon. Hij heeft mijn moeder jarenlang verzorgd toen ze met haar uitgeteerde lichaam niets meer kon. Uit plichtsbesef. Hij had haar immers getrouwd met de woorden 'in voor- en tegenspoed’, zei hij, en daar hield hij zich aan. Zelf noemde hij het geen liefde, maar trouw. Discipline. Of was het gehoorzaamheid, pa?
Een groepje vrolijk blaffende honden springt blij door het hoge gras. Hun drie bazinnen komen langzaam achter hen aan geschuifeld, gewikkeld in een belangwekkend gesprek. De honden happen naar elkaars staart en putten zich uit in felle sprintjes. Ze springen hoog op. Even zweeft een glanzend geborstelde boykin spaniël in de lucht boven de oranje rozenbottels. Daarna zie ik alleen nog hun staartjes – uitbundig wiebelend – boven de begroeiing uitsteken.
Als ik het goed heb begrepen gaat de boeddhistische opvatting van discipline over het cultiveren van de verlichtingsgeest in ons dagelijks leven. Als ik ’s morgens van mijn kopje koffie geniet, ben ik in gedachten bij de invulling van die dag: Naar mijn werk. Op bezoek bij die en die. Ramen wassen. Huurbaas bellen. En bij ieder van die dingen is er een gevoel: zin of tegenzin. Voorkeur en afkeer. Ik wil het voor mezelf zo fijn mogelijk hebben en alles wat dat in de weg lijkt te staan, probeer ik aan de kant te duwen.
Van de zes paramita’s wijst discipline erop dat die voorkeur voor prettige belevenissen voortkomt uit een bekrompen, egocentrische zienswijze. Verlichtingsgeest wijst naar bevrijding uit die kluisters. Discipline is de moeite die ik mij getroost om niet in die normale patronen terug te vallen, maar de verlichtingsgedachte levend te houden in mijn gewone doen. Kan ik mijn dagelijkse bezigheden doen vanuit de altruïstische motivatie om onvoorwaardelijk voor iedereen het beste te doen, ongeacht wat dat voor mij betekent?
De honden zijn dichterbij gekomen. De donkerbruine spaniël kijkt me vorsend aan, met zijn tong uit zijn bek. Blaffend keert hij zich naar zijn speelkameraadjes. Gedrieën komen ze op mij af gestoven en rennen blaffend rondjes om mij heen. De spaniël glipt kwispelend tussen mijn benen door. Ik wankel een beetje en voel me ongemakkelijk, verstoord in mijn contemplatieve rust. Discipline, denk ik.
De honden-bazinnen schuifelen naderbij. Ze kijken zijdelings naar hun spelende honden, maar blijven verdiept in hun gesprek. Ik voel irritatie opkomen: Kunnen ze die honden niet bij zich roepen? Ik maak een hulpeloos gebaar naar de dartelende beesten. Nu reageert een van de vrouwen: “Boy! Kom hier, Boy!” De spaniël rent begerig naar haar toe. Zij werpt met een plastic slinger een tennisbal voor zich uit, waar het beest hijgend achteraan vliegt. Mij werpt de vrouw een enigszins argwanende blik toe, maar ze zegt niets.
Ik hou ook mijn mond dicht (er zouden maar boze woorden uit komen) en stap met een hoffelijk gebaar van het pad af om hen voorbij te laten. Zij knikken in het voorbijgaan: “Dank u zeer.” Grijnzend om dat kleine toneelstukje kijken we elkaar heel even aan, waarna de dames enthousiast kwebbelend hun weg vervolgen. We hebben nauwelijks een woord gezegd, maar we hebben wel eventjes goede bedoelingen uitgewisseld. Even kan ik van ze houden en ze het beste wensen. Moeilijk is het niet. Een kwestie van discipline.
Otto Spinner
Na zijn ronde langs acht begraafplaatsen neemt Otto Spinner ons mee in een nieuwe serie Spinsels. Deze keer brengt de zoektocht ons naar de zes paramita's. (Zie ook: Gelek Rimpoche over de paramita’s.) Otto Spinner kijkt om zich heen, observeert en overdenkt hoe deze deugden of 'perfecties' in ons dagelijks leven te vinden en te ontwikkelen zijn.
Lees alle Spinsels.