Interview Marion Wierda: Naar een open en inspirerende sangha

Marion Wierda en Hanneke Jacobs werden door het bestuur van Jewel Heart gevraagd om hun professionele vaardigheden in te zetten om Jewel Heart als organisatie beter te laten functioneren. Door ‘leren, denken en mediteren’ in samenspraak met tientallen actieve leden ontwikkelden zij een plan om van Jewel Heart een levendige, inspirerende ontmoetingsplek te maken.

De mooiste lessen van mijn leven

Marion Wierda hoorde bij de eerste groep die les kreeg van Gelek Rimpoche en was tientallen jaren zijn persoonlijke tolk en vertaler: 'Vanaf de eerste ontmoeting voelde ik een diepe verbondenheid met Rimpoche en de traditie en die voel ik nog steeds. De lessen van Rimpoche zijn de mooiste van mijn leven, dus ik ben blij dat ik vanuit mijn beroep een bijdrage kan leveren aan het behoud en het doorgeven van de nalatenschap van Rimpoche. En zo voelt mijn vrouw Hanneke dat ook. Ik ben afdelingshoofd bij Waterschap Rivierenland en Hanneke is bestuurder bij Farent Sociaal Werk. Zij studeerde bedrijfskunde. We weten vanuit onze studies en praktijk hoe organisaties werken. Een organisatie is een groep mensen die samenwerkt aan een doel. Dat lijkt gemakkelijk maar is complex, en als het goed gaat bijna magisch. Elke organisatie is een voorbeeld van afhankelijk bestaan. Alles moet in elkaar grijpen om een organisatie goed te laten werken.'

Leren: kijken en luisteren

'Wat we als leerlingen op het boeddhistische pad leerden van Rimpoche en individueel doen, is leren, denken en mediteren. Nu deden we dat onderzoek gezamenlijk, als organisatie. Wij keken en luisterden eerst, leerden, en vormden zo een beeld van het functioneren van de geledingen bij Jewel Heart. Dit deden we tijdens een aantal workshops met bestuur, Raad van Ouderen (veelal oudere leerlingen, waaronder die van het eerste uur) en vertegenwoordigers van de verschillende clusters zoals lerarenbezoek, huishouding en administratie. Ook hebben we individuele gesprekken gevoerd. We vroegen mensen: Wat is de identiteit van Jewel Heart? Hoe wil je dat Jewel Heart zal zijn als een gereïncarneerde Rimpoche over vijfentwintig jaar voor onze neus staat? En wat is daarvoor nodig?'

Denken: analyseren en spiegelen

'Daarna dachten we na: we analyseerden de patronen die we zagen en hielden de mensen een spiegel voor. We zagen dat Jewel Heart een stevige basis heeft met de enorm waardevolle erfenis van het onderricht van Rimpoche, plus een groep heel gemotiveerde en loyale mensen. We constateerden dat de organisatie zoekende is na de dood van Rimpoche, als in een soort bardo, een heel onzekere en gevoelige situatie. Jewel Heart bestaat uit een bijzondere groep mensen. Iedereen is van goede wil, maar met stevige karakters en heel Nederlands individualistisch ingesteld. Mensen liepen weleens tegen elkaar op en kwetsten elkaar, ongewild maar toch. De organisatie- en beslisstructuur bleek in de loop der jaren onduidelijk te zijn geworden, en droeg bij aan gedoe tussen mensen. Om betere samenwerking te stimuleren had Rimpoche een paar jaar voor zijn dood het bestuur samengevoegd met het Dharma Coördinatie Team (DCT, verantwoordelijk voor het coördineren van de dharma-activiteiten). In de loop der tijd kwam de aandacht voor de dharma echter in het gedrang en de beslisstructuur werd onduidelijk. Mensen hadden soms wel drie petten op.'

Mediteren: conclusies trekken en met consequenties verbinden

'Na leren en denken volgt mediteren, dus we trokken conclusies en verbonden daar consequenties aan. We keken naar de statuten en de daarin vastgelegde structuur. Hanneke nam het op zich vanuit die basis de inrichting van de organisatie en de besluitvormingsprocedures te structureren en te verhelderen. Dat is taaie kost, maar als dat niet goed geregeld is, krijg je daar veel last mee. Een belangrijke aanbeveling is daarom dat het DCT weer in ere hersteld wordt en dat mensen niet meer in drie geledingen tegelijk kunnen zitten.'

Tulpenboeddhisme als doel

'Als doel waar we samen aan willen werken tekende zich een tulpenboeddhisme af: de oude Tibetaanse traditie aangepast aan de moderne tijd en aan de Nederlandse samenleving en behoeften. Alleen zo blijft het een levende traditie. Dat betekent een voortdurende zoektocht, persoonlijk en als organisatie. Het vraagt zowel een sterke verbinding met traditioneel getrainde leraren uit het Oosten, als experimenten die hun lessen verbinden met onze westerse wereld.

We willen daarom een open en inspirerende sangha, een ontmoetingsplaats waar je gevoed wordt met inzichten en methodes die je nergens anders vindt. Een plek waar zowel de mensen op de voorgrond als de harde werkers op de achtergrond gezien en gewaardeerd worden. Een favoriet idee van mij is om een Wall of Fame te maken in de hal, met portretten van iedereen die wat langer als vrijwilliger bij Jewel Heart werkt.'

De schat van Ali Baba

'Het traject was veel werk maar ook een cadeautje. We hadden heel mooie gesprekken en hoorden prachtige uitspraken, bijvoorbeeld: ‘De leegte kun je niet moderniseren.’  Zoveel mensen hebben goede ideeën. Er zit geweldig veel aanstekelijke energie in de clusters. Ik kwam altijd blij terug van die gesprekken. Mijn conclusie is dat we allemaal een stukje van ‘de schat van Ali Baba’ hebben. Iedereen heeft iets anders opgepikt en verinnerlijkt van de schat aan lessen van Rimpoche. Dus we moeten er met zijn allen op passen. Laten we vanuit die gedachte samenwerken, leren om open en waarderend met elkaar te communiceren, onderzoekend in plaats van oordelend, en met een transparante inspraak- en besluitvorming.'

Plaats voor plezier

'Ons rapport is omarmd en vastgesteld door bestuur en Raad van Ouderen en er wordt al druk gezocht naar nieuwe mensen voor het DCT en nieuwe bestuursleden. Hanneke en ik blijven betrokken bij de verdere ontwikkeling, maar we moeten nog bespreken hoe precies. Ik persoonlijk zou willen dat er weer wat vaker gezellige dingen georganiseerd worden waar we elkaar kunnen ontmoeten, zodra de coronasituatie het toelaat. En dat er weer iets komt zoals de weetjesrubriek in de vroegere nieuwsbrief waar je kon lezen hoe het met leden ging. En vooral hoop ik - en dat hoorde ik van meer mensen - dat we niet alleen serieus met elkaar omgaan, maar dat er ook plaats is voor plezier. Rimpoche kon heel ernstig en streng zijn, maar hij hield ook van grappen maken en lachen.

Alles bij elkaar heb ik vertrouwen in de toekomst van Jewel Heart. We hebben van Rimpoche inspiratie meegekregen voor minstens één leven. Met een beetje slim organiseren kunnen daar prachtige dingen uit groeien, waar veel mensen iets aan hebben.'

Interview door Mariët Mensink