Interview: Hans Op den Buijsch zoekt evenwicht in het team

Hans (1957) is een blij mens met een fijn gezin, en een eigen yogacentrum. Het boeddhisme bracht hem dichter bij zichzelf en vormde zijn mensvisie. Hij was ruim veertien jaar voorzitter van Jewel Heart en probeerde een evenwicht te creëren waarbij ieder kon bijdragen en samenwerken vanuit de eigen kwaliteiten.

Van de menselijke geest ontdekken tot sportdocent en energetisch therapeut

Al als jonge jongen voelde hij dat er veel te ontdekken was over de menselijke geest en mogelijkheden. Met twee vrienden van het atheneum ging hij als achttienjarige aan Transcendente Meditatie doen. Hans viel soms in slaap tijdens deze meditaties, en zocht door. Hij deed de sportacademie, maar ook opleidingen voor intuïtieve ontwikkeling, massages, yogadocent en energetisch therapeut.

Hij gaf les als sportdocent op verschillende scholen. Op zijn achtentwintigste werd hem op een school een goede, vaste baan aangeboden, maar hij koos ervoor een yogacentrum over te nemen. Hier ging hij aan de slag als energetisch therapeut en yogadocent. ‘Energetische therapie werkt onder andere met reflexzones, meridianen en kleurentherapie, wat goed aansluit bij yoga. Yoga is heel breed, veel breder dan alleen de fysieke kant. De yoga die veelal in het Westen onderwezen wordt, de yogahoudingen (asana’s), is slechts de derde van de acht stappen van het yogapad,’ vertelt Hans.

Ontmoeting met Gelek Rimpoche en het boeddhisme

Bij het struinen naar kennis volgde Hans lezingen van verschillende boeddhistische leraren. Gelek Rimpoche gaf in 1987 een lezing over het doodsproces, waar Hélène van Hoorn tolkte. Er was meteen een connectie met Gelek Rimpoche, die een hand op zijn schouder legde en vroeg: ‘Hoe gaat het met je?’ Hans: ‘Ik zette thuis een foto van hem op mijn altaar. Ik wilde verder op dit pad. Het persoonlijke contact gaf de doorslag. In 1988, bij een initiatie van Avalokiteshvara, nam ik toevlucht.

Ik volgde in Emst twee weken intern een lamrim bij lama Geshe Konchog Lhundup. Er werden mensen ziek door de zwaarte van de onderwerpen: reïncarnatie, de verantwoordelijkheden die je hebt, hoe karma werkt. Maar voor mij was het een openbaring, een feest van herkenning. Ik herkende alles in mijn eigen leven.’

Klappen in het persoonlijk leven

‘Met mijn eerste vrouw kreeg ik drie kinderen. Bij alle drie ging dat niet vanzelf. Bij de eerste door een zwangerschapsvergiftiging en bij de andere twee omdat de resusfactor een rol ging spelen. Twee jaar na de geboorte van ons derde kind overleed mijn vrouw en stond ik er een aantal jaren alleen voor. Toen had ik geen tijd voor mijn ontdekkingstocht.’

Scholingen bij Jewel Heart

‘Toen ik mijn huidige vrouw ontmoette, op de antroposofische school van de kinderen, kreeg ik langzamerhand weer meer ruimte. Ik stapte in 1998 in bij de wekelijkse scholingsgroep van Jewel Heart in Tilburg - in het begin één keer in de twee weken - en deed er alle scholingen, zoals de Odyssee, Three Principles en lamrim, en deze geef ik nu al tien jaar zelf.

Ik zette een maatschap op om de aanvullende of alternatieve geneeskunst een eigen plek te geven. Die maatschap klapte door ego’s. Ook heb ik in die periode meer contacten gehad vanuit spiritistische achtergrond. Het is en blijft voor mij bijzonder hoe het fysieke en de geest op elkaar inwerken. Maar de nuchtere vraag van Rimpoche na een bijzondere ervaring: “Je had een bijzondere ervaring. En toen?” bracht me met beide pootjes op de grond en deed me die kant vaarwel zeggen.’

Als voorzitter het beste team zoeken

’Ik zat nog maar kort bij de club toen mij gevraagd werd om in het nieuw te vormen bestuur te stappen, samen met Carel Weevers en Peter van Wanrooij. Rimpoche wilde een volledig nieuw bestuur dat transparanter en met een duidelijker structuur moest werken. We kregen ook de opdracht te onderzoeken of we als Jewel Heart een eigen pand konden kopen. De eerste ronde van ongeveer vijf jaar ben ik voorzitter geweest. Ik was nog maar kort voorzitter af toen Rimpoche me terug vroeg. De maximale termijn in de statuten was een richtlijn, maar de praktijk was belangrijker, volgens Rimpoche. Die tweede ronde ben ik ongeveer tien jaar voorzitter geweest. Op de vraag van mij waarom ik zo lang voorzitter was, zei Carel dat Rimpoche vond dat ik een bruggenbouwer ben.

Ik ben en blijf een sportman, een man van beweging. Ik ben speler, coach en trainer geweest en altijd op zoek naar evenwicht. Ik kijk graag naar het beste team, waar ieder de eigen kwaliteiten inbrengt, elkaar accepteert, waardeert en samenwerkt, ook bij Jewel Heart. Het was een voorrecht dat ik door mijn voorzittersrol dichter bij Rimpoche kwam. Na Rimpoche’s dood in februari 2017 bleef ik voorzitter tot halverwege dat jaar. Ik ben nog wel voorzitter van de stichting die het pand beheert.’

Boeddhisme in de praktijk

‘Voor mij schuiven alle dingen die ik deed heel mooi in elkaar. Mijn boeddhistische achtergrond komt terug in mijn dagelijks handelen, in het eigen yogacentrum en bij het sportcentrum van de universiteit van Tilburg waar ik werk. Hoe zit onze geest in elkaar? Hoe werkt het stervensproces? Ik snap bijvoorbeeld meer van wat er gebeurt als bij een cliënt de zintuigen het gaan begeven. Ik combineer de boeddhistische inzichten met mijn anatomische en energetische kennis. Ik kijk hoe mensen in hun vel zitten en corrigeer hun houding. Ik kijk mee hoe klachten ontstaan door de manier van leven, maar laat ook met onder andere acupressuur energie weer stromen. Ook combineer ik zaken door op het einde van een yogales steeds een spreuk mee te geven van de Dalai Lama of Rimpoche, over algemene waarden, zonder dat het boeddhisme erin genoemd wordt.

Het boeddhisme heeft me veranderd, dichter bij mezelf gebracht. Het heeft mijn mensvisie bepaald en door mijn dagelijkse Vajrayanabeoefening pak ik elke dag mijn eigen geest aan. Soms doe ik mijn beoefening natuurlijk wel wat automatisch, als riedeltje, maar soms pakt het me en ben ik tot tranen bewogen. Ik pas trouwens niet in het beeld dat boeddhisten rustig en bedaard zijn. Als sportman houd ik ervan mensen uit te dagen en de competitie aan te gaan.’

Toekomst van Jewel Heart

‘Op verzoek van Rimpoche zit ik nu bij de Elders (Raad van Ouderen). Die is actiever geworden en meer in zijn kracht gaan staan sinds Hanneke Jacobs en Marion Wierda de contouren voor een nieuwe organisatiestructuur van Jewel Heart hebben aangegeven. Ik ben heel blij met hun werk, en merk dat de energie weer meer stroomt bij Jewel Heart. Er is weer meer enthousiasme. Er is een nieuw bestuur (drie nieuwe leden) en een nieuwe programmacommissie (ter vervanging van het oude DCT) in de steigers gezet.’

Interview door Mariët Mensink