Het boek van vreugde

Over Het boek van vreugde, dat verscheen na een week lange ontmoeting tussen Desmond Tutu en Z.H. de Dalai Lama, schreef Ant Dijkstra een persoonlijke impressie, over wat het lezen van het boek met haar en haar partner (en Jewel Heart-lid) Hanneke van Bakelen deed.

***

Dit boek ging open bij ons, toen het bericht kwam dat aartsbisschop Desmond Tutu op tweede kerstdag overleed en er daarna veel aandacht voor hem was op tv.
Ik realiseerde me dat wij dit boek in huis hadden en ik wilde het graag lezen. Er was alle tijd voor in deze kersttijd, die tegelijkertijd quarantainetijd werd. Het werd een bijzondere tijd, die veranderde van zorg en tegenslag in een rijke ervaring. Een ervaring waarin we deelden in de ontmoeting tussen aartsbisschop Desmond Tutu en Zijne Heiligheid de Dalai Lama, ter ere van de tachtigste verjaardag van de Dalai Lama in 2015. Het plan voor deze ontmoeting, die heel zorgvuldig was voorbereid, was er al eerder, maar werd een aantal keer uitgesteld vanwege de gezondheid van de aartsbisschop.

Embed from Getty Images

Vrienden uit verschillende werelden

‘Om deze speciale verjaardag van de Dalai Lama te vieren, brachten we een week samen door in Dharamsala om te genieten van onze vriendschap en iets te creëren wat hopelijk een verjaardagscadeau voor anderen zal zijn’, zo staat er in het hoofdstuk ‘Uitnodiging tot Vreugde’, vóór in het boek.
Coauteur Douglas Abrams, een goede vriend van de aartsbisschop, heeft hen een week lang geïnterviewd. Er is hem gevraagd hen als één stem te laten klinken en de zijne te lenen als verteller. In de gesprekken deelden twee vrienden, uit heel verschillende werelden en verschillende religieuze tradities, wat ze in de loop van hun lange leven hebben ervaren en geleerd.

We leerden al lezende een vriendschap kennen, zo respectvol, zo vertrouwd en intiem. Met veel humor en lachen om elkaars grapjes en plagerijen. Twee speelse mensen. Twee spirituele wereldleiders, die elkaar zo nabij zijn. Dat ontroerde me en gaf me hoop voor de wereld. De politieke wereldleiders gaan zo anders met elkaar om, vanuit macht.

Leven in verbondenheid

De Dalai Lama vertelde dat hij zich in het contact met mensen niet identificeert met zijn aanzien als Zijne Heiligheid. Voor hem ontstaat er dan afstand tot de ander. Hij ziet zichzelf als een van de zeven miljard mensen op aarde. Hoe indrukwekkend!
Onze grootste vreugde ontstaat in mens te zijn voor de ander. Aartsbisschop Tutu gaat uit van Ubuntu : ‘Ik ben, omdat wij zijn.’ Leven in verbondenheid met de ander, in vertrouwen, in vriendschap. Hoe meer we ons richten op de ander, hoe meer vreugde we kunnen ervaren. En vreugde vind je niet in roem en rijkdom. Het is alleen te vinden in ons hart en in onze gedachten.

Obstakels en ontberingen

De Dalai Lama en de aartsbisschop laten zien dat er obstakels zijn op de weg naar vreugde: angst, zorgen, frustratie, woede, pijn, verdriet, wanhoop, eenzaamheid. Lijden en tegenslag kunnen we niet afwenden als het op ons pad komt. Maar we kunnen er wel bij zijn, de situatie doorleven, nieuwe perspectieven leren zien, mentaal weerbaar leren worden. De weg naar vreugde gaat juist door dit lijden.

De Dalai Lama en aartsbisschop Tutu laten het lijden in hún leven zien: leven in ontberingen, leven in ballingschap als vluchteling, gediscrimineerd worden en strijden tegen apartheid. Het maakt grote indruk op mij dat je je menselijkheid kunt bewaren en innerlijk kunt groeien in en door zulke omstandigheden.

Acht pijlers van vreugde

De Dalai Lama en de aartsbisschop noemen acht pijlers van vreugde: het veranderen van perspectief, nederigheid, humor en acceptatie als vier kwaliteiten van de geest. Vergeving, dankbaarheid, compassie en edelmoedigheid als vier kwaliteiten van het hart. De ervaringen en verhalen die ze elkaar daarbij vertellen, raakten ons zeer. Soms lazen we in tranen aan elkaar voor. Een diepe, grootse menselijkheid spreekt uit hun ervaringen.

Embed from Getty Images

Vreugde als bron van vrede

De week in Dharamsala wordt afgesloten met de feestelijke viering van de verjaardag van de Dalai Lama in het Tibetaanse Kinderdorp. Een grote taart wordt gedeeld, er wordt gezongen en kinderen vertellen over hun hartverscheurende reis vanuit Tibet. Hoe ze op jonge leeftijd over de bergen werden gebracht door hun ouders en afscheid van hen moesten nemen om in Dharamsala naar school te kunnen gaan en opgeleid te kunnen worden in hun Tibetaanse taal en cultuur.

Bij het afscheid van hun samenzijn spraken de Dalai Lama en de aartsbisschop uit dat vreugde de bron van vrede kan zijn. Dat we hoopvol kunnen worden en onze verantwoordelijkheid kunnen nemen voor andere mensen en de wereld. Een vreedzame wereld, vriendelijker en zorgzamer. Iets van die hoop en vrede beleefden we bij het lezen van dit Boek van Vreugde. Een ontroerend cadeau in onze kerst- en quarantainetijd.

Door: Ant Dijkstra