In Memoriam Kyabje Gelek Rimpoche
Op 15 februari 2017 is onze uitzonderlijke en dierbare leraar Gelek Rimpoche overleden.
Gelek Rimpoche werd in 1939 geboren binnen een religieus en politiek vooraanstaande familie in de hoofdstad van Tibet, Lhasa. Op vierjarige leeftijd werd hij door de grote Pabongkha Rinpoche herkend als de incarnatie van Nyagre Khentrül Rinpoche van het Drepung-universiteitsklooster, vandaar zijn officiële naam Kyabje Nyagre Khentrül Ngawang Gelek. Rinpoche.
Rimpoche werd vanaf jonge leeftijd zeer zorgvuldig en volgens de traditionele kloosteropleiding opgeleid door bekende grote meesters zoals Kyabje Trijang Rinpoche en Kyabje Ling Rinpoche, tutoren van Z.H. de Dalai Lama. Hij stond bekend om zijn fenomenale geheugen, zijn intellectuele scherpzinnigheid en zijn diepgaand inzicht. Op 20-jarige leeftijd ontving hij de hoogste universitaire graad van Geshe Lharampa.
Vanwege de bezetting van Tibet door het Chinese communistische regime vluchtte Rimpoche in 1959, tegelijkertijd met Z.H. de Dalai Lama, naar India. Het contrast met zijn leven in Tibet kon bijna niet groter zijn: van een bestaan in een vooraanstaande familie binnen een feodaal systeem - door hemzelf aangeduid als 'de middeleeuwen' - werd hij opeens de twintigste eeuw in geslingerd, als vluchteling zonder enige bezittingen.
Eind jaren 70 kreeg Gelek Rimpoche, die inmiddels zijn monniksgeloften had teruggegeven, van Ling Rinpoche en Trijang Rinpoche het advies om in het Westen onderricht te gaan geven over het Tibetaans boeddhisme. Hélène van Hoorn uit Malden was degene die Rimpoche uitnodigde naar Nijmegen te komen, waarmee de kiem gelegd werd voor Jewel Heart Nederland. Sindsdien kwam hij regelmatig (meestal één- à tweemaal per jaar) naar Nederland om les te geven aan een groeiende groep leerlingen.
Gelek Rimpoche was meer dan bijzonder. Als geen ander wist hij de eeuwenlang overgeleverde diepe wijsheden van het Tibetaans boeddhisme op een voor westerlingen aansprekende manier tot leven te brengen. Daarin was hij een pionier. Rimpoche was als leraar toegankelijk en oprecht geïnteresseerd in zijn leerlingen. En meer dan dat: hij was een vriend.
Vanuit zijn onuitputtelijke kennis liet hij vele overgeleverde teksten en eigen commentaren na: van heel brede tot aan de meest gespecialiseerde vajrayana-onderwerpen - materiaal waarmee zijn leerlingen nog vele jaren vooruit kunnen. Bovendien was hij een voorbeeld in hoe hij was: altijd liefdevol, geduldig en vol respect, maar tegelijkertijd daadkrachtig, scherpzinnig en soms ook confronterend.
Hoewel Rimpoche al vele jaren ernstige lichamelijke problemen had en hij de laatste periode veel pijn had en nauwelijks meer kon lopen, bleef hij vanuit zijn gedrevenheid en grenzeloze compassie zijn leerlingen opzoeken. Hij kwam nog naar Nederland tot het echt niet meer ging, en ondanks het feit dat hij ernstig ziek was, was hij vast van plan om in het voorjaar weer te komen. Hij hield nog contact in uitzendingen via internet, tot het echt niet meer ging en zijn lichaam het opgaf.
We zijn verdrietig dat we afscheid moeten nemen van Rimpoche als persoon, maar hoewel zijn lichaam is gestorven, zal zijn geest altijd bij en in ons blijven. Of in zijn eigen woorden: “We'll keep in touch!”
Verdere mededelingen
- In de overgangsperiode, die 49 dagen duurt, organiseren we iedere dinsdag een gezamenlijke Lama Chöpa-beoefening op het Jewel Heart-centrum in Nijmegen. We starten om 20.00 uur, koffie en thee is er vanaf 19.30 uur. Iedereen is van harte welkom.
- Voor een een verzameling van publicaties n.a.v. het overlijden van Gelek Rimpoche, zie de pagina "Overlijden Gelek Rimpoche"
- Op deze pagina kunnen we onze gedachten en herinneringen met elkaar delen.
(Let op: emailadres is wel verplicht, maar wordt niet getoond.) - Het gebed voor een spoedige terugkeer voor Gelek Rimpoche is hier te vinden.
Wat een tragisch nieuws, dat onze dierbare leraar Gelek Rimpoche dit aardse bestaan verlaten heeft. Ik ben droevig, maar ook eeuwig dankbaar voor alles wat hij mij gegeven heeft. Nu is het aan ons om met zijn allen zijn werk voort te zetten.
Woorden schieten te kort om mijn dankbaarheid uit te drukken voor de rol die Gelek Rimpoche in mijn leven gespeeld heeft. We zullen hem vreselijk missen. Hopelijk kunnen we hem in onszelf, onze beoefening en elkaar “levend” houden. Mogen al zijn dharma wensen vervuld worden.
Lieve mensen,
Hieronder een samenvatting die ik vanmiddag op mijn facebookpagina heb gezet, van de “remembering gelek rimpoche-pagina’ uit Amerika. Met nog 2 stukjes van songteksten erachter, die voor mij belangrijk zijn. Misschien vindt iemand het aardig om te lezen, maar op jewelheart.org staan natuurlijk alle complete en ook de nieuwe reacties.
Liefs, Jeroen Hijzelaar
Taken from ‘remembering Gelek Rimpoche’, jewelheart.org. :
Early Wednesday morning, February 15th, 2017, the Tibetan community in exile and the international Buddhist community lost one of its leading lights—Kyabje Ngawang Gelek Demo Rimpoche—known to his many students around the world as Gelek Rimpoche, or simply Rimpoche, our precious gem.
Besides His Holiness the Dalai Lama and Gelek’s peer, Trungpa Rimpoche, our jewel had few equals in his ability to be a living bridge between the Himalayan ivory towers of Tibet’s spiritual-intellectual elite and the increasingly global technology and pop culture of the modern West. While his preeminence among the vanishing breed of master scholars trained in the mountain kingdom alone would have warranted a storied place in history, it was his unexpected role as a leading monk exile turned lay Buddhist teacher that earned him global renown.
Born in 1939 in Lhasa, Gelek Rimpoche studied at Drepung Monastery and received the Geshe Lharampa, the highest degree of scholarship at an exceptionally young age of 20. Rimpoche gained reputation for his powers of memory, intellectual judgment and penetrating insight. After coming into exile in India in 1959, Rimpoche first taught Tibetan language to young students in Simla and later became the principal of another school in Dharamsala. Rimpoche was also the director of the Tibet House in New Delhi and became the head of All India Radio’s Tibetan Program Section.
Nephew to the 13th Dalai Lama, and educated alongside the 14th, Gelek found himself at 21 attending an unusual prep school in Delhi with Trungpa, Lama Zopa, Chokyi Nyima and other “young lamas,” getting groomed by the first Western Tibetan nun Freda Bedi to understand and teach the new world he was thrust into. Our Rimpoche turned out to be not just a gifted student, but an avid connoisseur of Western culture. Soon enough, he found himself in New York City, sharing his light with the likes of Allen Ginsberg, Paul Simon, and Philip Glass.
Rimpoche conducted over thousands of interviews in compiling an oral history of the fall of Tibet to the Communist China. He also edited and printed over 170 volumes of rare Tibetan manuscripts that would have otherwise been lost to humanity. In the late 1970s Gelek Rimpoche was directed by both the Senior and Junior tutors to His Holiness the Dalai Lama to begin teaching Western students. Since that time, he established the Jewel Heart Center and has given Buddhist teachings and helped spread His Holiness the Dalai Lama’s message of peace and harmony to make this world a better place to live in. Rimpoche had served as one of the key members of the Tibet Fund’s Board and we remain grateful for the significant ways he had helped The Tibet Fund to rebuild and sustain the culture of Tibetans in exile and in Tibet.
The fortunate students of the Jewel Heart community he founded in Michigan in 1988 (which spread worldwide) could hardly be expected to recognize the miraculous time-warp they had lucked into. They got to drink Tibet’s purest streams of contemplative science in fluent American English from one of the Deans of Drepung University—Tibet’s Harvard and Vatican Archive rolled into one. Disguised in blue jeans and a bright silk sport shirt, Rimpoche made it all seem so easy, so natural—understanding modern culture like the back of his hand—even barring his modern students from ancient traditions like prostrating to their Lama. So Nikki Appino’s 2014 documentary of his remarkable life hit just the right note with its title, borrowing the nickname his fellow lamas coined for him back in the ’60’s: “The American Rimpoche.”
Following a kind master, the foundation of all perfections, is the very root and basis of the path. Inspire me to see this clearly and make every effort to follow well.
Precious human life, gained but once, has great potential but is easily lost. Inspire me to understand this deeply and seek day and night the taking of its essence.
I must remember that death is quick to strike, for spirit quivers in the flesh like a bubble on the water. And after death ones good and evil deeds trail after one as a shadow trails the body.
Understanding this most certainly is true, may I discard every level of wrong and generate an infinite mass of goodness. Inspire me to be thus continually aware.
Without the tremendous good karma of encountering Gelek Rinpoche, who epitomized these teachings and spread them far and wide, what would we all be like? What incredible benefit he brought to one and all, asking nothing except our practice. We are among those most fortunate of beings.
Oh glorious and precious root guru, come take your lotus and moon seat in my heart and keep me safe in your great kindness. Please grant me the attainments of your body, speech and mind
Yet to those of us who were lucky enough to study with him over the years or to just be around him for a single teaching, tale, or quip, it was not the Rimpoche’s historic work preserving endangered textual treasures, his esoteric role as the living conduit of some of Tibet’s most beloved mystic lineages, or his cache as spiritual guide to some of America’s creative icons that most blew our minds or melted our hearts. It was purely and simply Gelek’s radically humble, invariably helpful, and exquisitely kind human presence.
You: the biggest smile.
Was there even when you frowned.
My precious guru.
You: the sweetest speech.
Was there even when you yelled.
My precious guru.
You: the strongest mind.
Was there even when you joked.
My precious guru.
You: your open heart
Light-natured, all compassion.
My precious guru.
You: Dharma on two legs.
Us: Imperfect lucky students.
Now: grateful, sad, and tender hearts all around.
Thank you, dear Rimpoche.
Tears of gratitude for our beloved Rimpoche…we will miss his beautiful smiling face filled with loving compassion and fierce wisdom. I feel no separation, as he has gently and ever-so kindly prepared us over many years for his physical parting. We are more mature and all I want is to make him proud of us in carrying on our work. We continue to be his swarm of lucky bees of disciples. I feel held by him and that his love is wrapped warmly round us, enboldening us to be our more grown up selves and do the work of dharma.
All love to everyone who was so fortunate to come upon him in this lifetime
You honored us all Rimpoche. With your body, speech, and mind.
You loved, and will always be loved
Alanis Morissette:
Thank you India,
Thank you terror,
Thank you disillusionment,
Thank you frailty,
Thank you consequence,
Thank you silence,
The moment I let go of it, was the moment I got more then i could handle, the moment I jumped off of it, was the moment I touched down
Thank you India,
Thank you providence,
Thank you disillusionment,
Thank you nothingness
Thank you clarity,
Thank you thank you silence
Prince:
I got 3 chains of gold, and they will shine forever.
They are the nucleus of my soul, melt down, no they will never.
Rimpoche heeft me alles gegeven als spirituele vader – vriend en meer dan dat om een gelukkig compassie liefdevol mens te zijn voor het welzijn van alle voelende wezens. De zegeningen en de lessen van zijn onschatbaar waarde, de humor, onmetelijke liefdevolle compassie, openheid, nabijheid, geduld en de wijze lessen. Onze lama leeft in ons voort elk moment en in onze dharma beoefening als sangha om vreugdevol gelukkig te zijn. Het is aan ons om deze rijke kostbare overleveringslijn in Jewel Heart voort te zetten in zijn essentie zoals hij het voor westerse mensen het toegankelijk heeft gemaakt. Dat is wat ik kan doen ‘ to repay his kindness’. Dank u wel lieve Guru.
Rimpoche,
Na uw overlijden moet ik u anders treffen
Ik ben aan het zoeken hoe dat moet
Waar ik u al getroffen heb:
In het licht van de zon
In de Boeddha op het altaar
In de dans van mijn dochter
In een telefoontje van een vriend
In de ogen van mijn vrouw
In de zoete smaak van een sinaasappel
In de lach van mijn zoon
In de traan die over mijn wang rolde
In mijn gedachten vandaag, en alle dagen
Lieve Rimpoche
Elke keer als ik naar 1 van je foto’s kijk glimlach ik.
Dan voel en weet ik dat je ontzettend aanwezig bent voor elk levend wezen.
Een weg te vinden na je heengaan is moeilijk ook verdrietig, maar gelukkig wel mogelijk en ik weet gewoon zo goed: je bent er nog op een heel liefdevolle manier om de Sangha te ondersteunen en te begeleiden.
Voor iedereen veel sterkte toegewenst maar ook veel vooral veel verbintenis met Rimpoche.
De allereerste woorden welke ik van Rimpoche hoorde jaren geleden waren”Hello my friend”. Wat een power en liefde dacht ik.Daar kwam iemand binnen zeg!
In de jaren die volgden heb ik heel veel mogen leren hetgeen mijn leven heeft verrijk!
Ik voel een intense dankbaarheid dat dit mij mag gebeuren en weet dat ondanks mijn verdriet Rimpoche altijd er zal zijn,
In mijn hart!
Ik eindig met de volgende woorden; Dankbaar, Respect,Vertrouwen!
Dear Sangha members, this. is Fatima writing from Laos. I wish I was in Nijmegen with you all to share the greatest lost of our lives, Our Beloved Gelek Rimpoche. So much sadness. But at the same time so very grateful that Rimpoche has come in my life and make a difference in my mental attitude. He said that he is devoted to us. He said we are never alone. He is always with us. Yes, this is true. He is now at our crown, in our hearts and at the plams of our hands. Thank you zillions ,zillions,zillions Rimpoche. Please,come back very soon. We are all waiting to reconnect with you. Love you dearly, Fatima
Helaas is Rimpoche er niet meer. Al zat zijn overlijden eraan te komen en is dit beter voor hem toch is het verdriet groot. Alsof ik de basis van mijn spiritualiteit kwijt ben, omdat hij als mijn guru mijn basis was. Ik heb al twintig jaar een intense band met hem die alleen maar verdiept is zeker na de witte Tara zegening waarbij hij de liefdesband tussen mij en Emile zegende, wat in Amerika een huwelijk was. Rimpoche was en is een Boeddha in zijn verschijningsvorm maar zeker in zijn compassie en de enorme wijsheid die hij met ons deelde. Zijn verhalen zijn door iedereen bekend en soms berucht. Dank guru maar zeker ook vriend en vertrouwenspersoon. Heel veel sterkte gewenst aan Colleen en zijn of haar familie en iedereen die Rimpoche in zijn hart heeft. Laat Rimpoche het cement van Jewel Heart blijven en laten we Jewel Heart levend houden door onze ervaringen met Rimpoche tot er meer nieuws is. We missen een zeer grote amicale compassievolle wijze vriend en dat doet pijn.
Eerst voel ik me verward. Rimpoche dood! Wat nu? Och dat wist ik toch wel, het zat er een tijdje aan te komen. En rationeel klopt dat ook. Zo mijmer ik wat af de eerste dagen. Tot vrijdag er het besef komt dat ik het in mijn hart mag voelen. En dan gebeurt er iets moois in me. Ik voel verdriet om het lichamelijke loslaten van mijn leraar. Maar bovenal voel ik dat mijn hart opent. Er is zachtheid en heel veel dankbaarheid voor al wat Gelek Rimpoche heeft gebracht en nog brengen gaat. En….ik zoek zijn boek, lees wat fragmenten; zoek mijn aantekeningen van gevolgde retraites. Ik ben blij. Rimpoche blijft in mijn mind. Die keuze is geheel aan mij.
De woorden van Gelek Rimpoche hebben me veel steun en inzicht geboden. Ik dank en herinner hem.
Ik zat op het strand in Gambia samen met mijn vrouw te praten met Mariama een jonge arme gescheiden moeder die haar kostje probeert bij elkaar te scharrelen door fruit te verkopen aan toeristen, toen ik het nieuws van de dood van Rimpoche zag. Tranen welde in mijn ogen op. Tegelijkertijd realiseerde ik me hoe dankbaar ik Rimpoche mag zijn. Hij kwam op een moment in mijn leven toen ik een spirituele leraar erg goed kon gebruiken. Ik nam mijn mala in mijn hand en zegde wat migtema,s op. Ik zag Mariama kijken naar de mala. Zij vroeg wat bent u aan het doen ? Ik zei ik heb net gehoord etc. Van Boeddhisme had Mariama nog nooit gehoord. Toen sprak Rimpoche tegen mij; Hij vroeg mij de aandacht te verleggen naar deze Gambiaanse vrouw en in mijn hoofd zij hij zinnen als:Be kind to that poor woman, try to help her where you can , control your mind, i am only leaving my body , my luxurious rent apartment.
Iedereen heel veel sterkte gewenst met dit verlies en de enorme verandering.
Judith Butler schreef ooit dat we niet zozeer rouwen omdat we iemand kwijt raken maar omdat we zelf veranderen als er een dierbare overlijdt. Het doet iets met onze eigen identiteit en de plek die wijzelf in de wereld innemen. Rimpoche nam voor velen een hele belangrijke plek in hun wereld in. Een wereld die afgelopen woensdag opeens ingrijpend veranderd is.
Lieve rimpoche
Bedankt voor alle praktische wijze woorden, lessen, lezingen en initiaties. Zeer dankbaar dat ik u heb mogen ontmoeten.
We gaan u missen.
Bedankt voor uw glimlach, wijsheid, rust en ruimte, kennis, compassie, humor…. blijven bij me, neem ik mee, geef ik door!
I have no words
I can only feel
The connection with my guru
Is now deep and very real
I am humbled
I am faithful
In loving kindness
Forever grateful
Een geliefde leraar ging van ons heen.
Wat ik van hem heb onthouden:
Je moet af en toe grote schoonmaak
houden in jezelf!
Moge hij in vrede rusten!
Wat een enorm verlies is het overlijden van Rimpoche…. Het ontroert mee nu al enkele dagen. Hoewel ik al een aantal jaren geen lid neer van Jewel Heart ben, heb ik me tot de dag van vandaag met Rimpoche verbonden gevoeld…. Via zijn, bij mij volledig binnenkomende, lessen heb ik enig inzicht in de ware aard van ons bestaan en welk pad we daarin te gaan hebben, gekregen. Via jullie emails en de transcripten die ik nog steeds koester is hij niet uit mijn gedachten geweest. Ik bewaar heel mooie herinneringen aan hem en voel mij ondersteund door de dharma zoals door hem onderwezen…. de volgende twijg ik de lineage is nu het groeipunt….
Het droevige nieuws van het overlijden van jullie Rimpoche heeft ook mij diep geraakt. De heel korte ,maar onvergetelijke ontmoeting met Rimpoche heeft mij diep in mijn hart geraakt. De warme, open liefdevolle vriendelijkheid
heb ik als openend en hartverwarmend ervaren.
Mijn wens voor jullie als Sangha is er een van Hoop en Vertrouwen dat het contact met Rimpoche altijd aanwezig is.Dat zijn werk met Liefde en Wijsheid voortgezet mag worden.